Ngày 12/4/2017, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì phiên họp Chính phủ chuyên đề xây dựng pháp luật với nội dung trọng tâm về dự án Luật Hỗ trợ tái cơ cấu các tổ chức tín dụng (TCTD) và xử lý nợ xấu đang được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đưa ra lấy ý kiến.
Tại phiên họp, NHNN đã giải trình về nhiều vấn đề còn vướng mắc như: giải pháp chuyển giao bắt buộc, giải pháp mua lại giá 0 đồng đối với TCTD yếu kém.
Theo dự thảo, phương án chuyển giao bắt buộc là phương án chủ sở hữu, thành viên góp vốn, cổ đông của tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt phải chuyển giao toàn bộ phần vốn góp, cổ phần cho tổ chức tín dụng được chỉ định hoặc NHNN. Đây là biện pháp áp dụng cho TCTD có thực trạng yếu kém nhất, điều kiện, quy trình, thẩm quyền cũng được quy định chặt chẽ nhất.
Một số ý kiến cho rằng không nên quy định về biện pháp này vì có thể ảnh hưởng tới quyền lợi cổ đông và quyền công dân.
NHNN cho biết, về nguyên tắc, biện pháp chuyển giao bắt buộc là biện pháp cuối cùng để xử lý khi ngân hàng thương mại yếu kém không thể thực hiện được phương án phục hồi, cũng không thể thực hiện được phương án giải thể (do không có khả năng thanh toán đầy đủ các nghĩa vụ nợ) và không thể thực hiện được phương án phá sản do tác động quá lớn đến an ninh tài chính, nền kinh tế và trật tự, an toàn xã hội. Qua thảo luận, các ý kiến thành viên Chính phủ thống nhất với đề xuất của Ngân hàng Nhà nước là cần có quy định về biện pháp này.
Tuy nhiên, Chính phủ cũng quyết định sẽ không áp dụng biện pháp mua lại ngân hàng với giá 0 đồng. Như vậy, các ngân hàng yếu kém sẽ được đưa vào diện kiểm soát đặc biệt mà không dùng hình thức NHNN mua lại với giá 0 đồng, sau đó có các biện pháp tài chính, cuối cùng mới áp dụng biện pháp mua bắt buộc. Dự thảo cũng nêu, đối với các ngân hàng đã được NHNN mua lại với giá 0 đồng sẽ được xử lý theo các phương án mà dự thảo luật quy định.
Một vấn đề khác cũng còn ý kiến khác nhau là quy định về miễn trừ trách nhiệm đối với người tham gia cơ cấu lại TCTD được kiểm soát đặc biệt. Có ý kiến cho rằng quy định như vậy có thể dẫn tới lạm quyền và thiếu trách nhiệm.
Theo NHNN, việc xử lý TCTD được kiểm soát đặc biệt là việc khó, phức tạp, chưa có tiền lệ và trên thực tế đã gây khó khăn và rủi ro pháp lý cho các cán bộ xử lý trực tiếp, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả xử lý. Do đó cần quy định về miễn trừ trách nhiệm. Hơn nữa, các chuyên gia quốc tế cũng đánh giá cao quy định này vì tính đúng đắn và phù hợp với thông lệ quốc tế.
Đồng thời, để quyền này không bị lạm dụng, dự thảo quy định chặt chẽ theo hướng, người tham gia cơ cấu lại TCTD không chịu trách nhiệm về “kết quả” của việc thực hiện phương án cơ cấu lại, nếu việc thực hiện phương án không đạt mục tiêu do nguyên nhân khách quan. Còn trường hợp vi phạm pháp luật thì vẫn bị xử lý theo quy định hiện hành. Các ý kiến thảo luận trong phiên họp Chính phủ đã thể hiện sự thống nhất với đề xuất của NHNN tại dự thảo Luật.
Kết luận nội dung này, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng việc hoàn thiện các quy định về tái cơ cấu các TCTD và xử lý nợ xấu là rất cần thiết, rất cấp bách, nếu chậm trễ sẽ làm ảnh hưởng tới quá trình điều hành kinh tế-xã hội.
Thủ tướng đồng ý với phương án xây dựng 2 văn bản để trình Quốc hội, gồm dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về xử lý nợ xấu và dự thảo một luật sửa Luật Các tổ chức tín dụng và các luật có liên quan – hiện đang tạm được gọi với tên Luật Hỗ trợ tái cơ cấu các TCTD và xử lý nợ xấu. Thủ tướng yêu cầu NHNN chủ trì, khẩn trương hoàn thiện hai văn bản này để Chính phủ trình Quốc hội cùng thời điểm.
Trong tuần qua, nhiều chuyên gia cũng đã lên tiếng ủng hộ việc xây dựng Dự luật, đồng thời lưu ý các cơ quan chức năng về giải pháp mua lại ngân hàng 0 đồng có thể gây áp lực đối với ngân sách. TS Lê Xuân Nghĩa cho rằng, giải pháp mua ngân hàng 0 đồng thời gian qua đã tránh được đổ vỡ hệ thống, giữ được uy tín, niềm tin của người gửi tiền. Tuy vậy, ở giai đoạn tới, với những ngân hàng quá yếu kém, trước hết, phải thu hẹp dần cả huy động và cho vay một cách nhẹ nhàng để người dân không hoang mang lo sợ và xử lý dần dần. Còn theo TS. Cấn Văn Lực, bên cạnh các giải pháp kiểm soát đặc biệt, chuyển giao bắt buộc các ngân hàng yếu kém, người gửi tiền còn được bảo vệ quyền lợi thông qua chính sách bảo hiểm tiền gửi.
Như vậy, việc ngừng sử dụng biện pháp mua lại ngân hàng 0 đồng là một quyết sách hợp lý của Chính phủ, trên cơ sở đánh giá điều kiện Việt Nam và tình hình hệ thống ngân hàng. Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Luật Hỗ trợ tái cơ cấu các TCTD và xử lý nợ xấu sẽ được khẩn trương hoàn thiện để trình Quốc hội ngay trong năm nay. Nếu sớm được thông qua, dự luật sẽ hoàn thiện hành lang pháp lý nhằm xử lý triệt để nợ xấu, tái cơ cấu hệ thống các TCTD một cách mạnh mẽ song vẫn đảm bảo an toàn hệ thống cũng như quyền lợi của người gửi tiền.
(Sưu tầm)